Prijs: € 24,50
ISBN: 9789493028692
Joodse klokkenluiders
Hoe Alfred Wiener en David Cohen de wereld waarschuwden voor nazi-Duitsland
Piet Hagen
Al vanaf 1918 nam de anti-Joodse agressie in Duitsland verontrustende vormen aan. De Duitser Alfred Wiener besloot daarom het antisemitisme te bestrijden door alle uitingen daarvan te documenteren en zo de bevolking te waarschuwen. Toen Hitler aan de macht kwam vluchtte hij vanuit Berlijn naar Nederland, waar hij een bondgenoot vond in David Cohen, die sinds lang actief was voor de Joodse zaak en zich nu inzette voor de opvang van Joodse vluchtelingen in Nederland.
Samen richtten Wiener als directeur en Cohen als voorzitter het Jewish Central Information Office (jcio) op, dat vanuit de Jan van Eijckstraat in Amsterdam Joodse gemeenschappen, media, overheden en inlichtingendiensten in binnen- en buitenland informeerde over de gevaren van het nationaalsocialisme. Tussen 1934 en 1939 heeft het jcio zo’n twaalfhonderd persberichten en andere publicaties uitgegeven om de wereld te waarschuwen.
Toen premier Colijn in 1939 de vrees uitsprak dat deze activiteiten de Nederlandse neutraliteit in gevaar konden brengen, werd het bureau verplaatst naar Londen. Tot op de dag van vandaag is de Wiener Library, zoals de nieuwe naam luidt, een van de belangrijkste documentatiecentra op het gebied van racisme, antisemitisme en Holocaust.
In Joodse klokkenluiders beschrijft Piet Hagen het werk van Wiener in Duitsland, Nederland, Amerika en Engeland. Daarnaast schetst hij zowel de bijdrage van Cohen aan het informatiebureau als diens vele werk voor de Joodse vluchtelingen in Nederland. Terwijl Wiener na de oorlog alom geprezen werd voor zijn rol als klokkenluider, werden Cohens vooroorlogse verdiensten na de oorlog geheel overschaduwd door zijn omstreden optreden als voorzitter van de Joodse Raad tijdens de bezetting. De man die in de jaren dertig zo krachtig alarm had geslagen, bleek de moorddadigheid van het naziregime toch nog te onderschatten.
Piet Hagen (1942) is een journalist en non-fictie schrijver. Hij begon zijn loopbaan als redacteur van Trouw in 1967. Later was hij docent en directeur van de School voor Journalistiek in Utrecht (1983-1995), hoofdredacteur van De Journalist/Villamedia (1995-2002) en columnist van NRC Handelsblad (2003-2005). Sinds 2002 is hij fulltime auteur van boeken over geschiedenis. Hij publiceerde onder andere Politicus uit hartstocht – Biografie van Pieter Jelles Troelstra (2010), Koloniale oorlogen in Indonesië – Vijf eeuwen verzet tegen vreemde overheersing (2018) en Dubbel zondebok – Joodse journalisten in tijden van antisemitisme en vervolging (2022).
€ 24.50Boek bestellen