Maand: november 2019

Boekhouders van de Holocaust

Nederlandse ambtenaren en collaboratie

Rob Bakker

De Holocaust kent volgens historicus Raul Hilberg daders, slachtoffers en omstanders. Maar twee groepen verdienen een aparte vermelding: de overheden en het bedrijfsleven die volgens Hilberg in Duitsland onder de daders vielen. In de bezette landen werden de overheden niet onder de daders geschaard, maar toch speelde de bureaucratie in ieder bezet land een belangrijke rol. Ook de overheid in Nederland waar dit boek over gaat. Van aanvang af waren de Nederlandse ambtenaren niet alleen gesprekspartner van de Duitsers, maar waren ook betrokken bij planning en uitvoering van de Jodenvervolging.

Vrijwel alle van de 200.000 ambtenaren vulden tijdens de bezetting een ariërverklaring in, mede in navolging van ’s lands hoogste rechtscollege de Hoge Raad. Ambtenaren van de bevolkingsregisters in 1050 gemeenten registreerden 160.000 burgers van Joodse afkomst. Zoals een Nederlandse topambtenaar schreef aan de Duitsers tijdens de bezetting: ‘Bevolkingsboekhouding is dienen.’

De Joodse burgers werden ontrecht door overheid en juristen, beroofd met medewerking van het bedrijfsleven, notarissen, makelaars en bemiddelaars. Nederlandse politieagenten haalden Joodse burgers uit hun huis. De Nederlandse Spoorwegen en gemeentelijke tramdiensten vervoerden de gedeporteerden. Nederlandse marechaussee en politie bewaakten de kampen. Van de 140.000 zogenoemde vol-Joden zou bijna 75% de oorlog niet overleven, het hoogste percentage in bezet West-Europa. Na de oorlog moesten de Joodse overlevenden zich uit een ‘juridisch getto’ vechten om hun afgenomen bezittingen terug te krijgen. Dat laatste lukte pas (deels) in het jaar 2000.

Een ongemakkelijke geschiedenis.

Rob Bakker (Bussum, 1949) is journalist, auteur en historicus. Hij studeerde Holocaust- en Genocidestudies (UvA). Op basis van zijn doctoraalscriptie uit 2011 deed hij aanvullend onderzoek en in combinatie met de laatste actuele Holocauststudies maakt hij van de voorheen ‘Joodse’ geschiedenis stap voor stap een uitgesproken Nederlandse geschiedenis.

€ 29.50Boek bestellen

€ 14.50Boek bestellen

Download het persbericht

Download of bekijk het inkijkexemplaar

Lees de recensie in de Gooi en Eemlander

Lees de recensie in het Nederlands Dagblad

Lees de recensie in de Telegraaf

Lees de recensie in het Binnenlands Bestuur

Bekijk hier het interview met Rob Bakker bij Paperback Radio

Gratis side-boekjes

Rob Bakker – Landoorlogreglement en Aanwijzingen

Waar ambtenaren zich aan moesten houden tijdens de Duitse bezetting…

Jacob L. Lentz – Ambtelijke herinneringen

Vanaf 1938 hoofd van de Rijksinspectie van
de Bevolkingsregisters, tijdens de Duitse bezetting van Nederland van 10 mei 1940-oktober 1944

Bekijk een interactief verhaal over Jacob L. Lentz

€ 0.00Boek bestellen

Het gevecht met de Nederlandse Spoorwegen

De eenzame strijd van een Holocaust-overlevende

Salo Muller

Het begon als een persoonlijke kruistocht en het werd een schadeclaim voor alle Nederlandse slachtoffers van de Holocaust die door de Nederlandse Spoorwegen zijn vervoerd naar Westerbork en vanuit Westerbork naar de Duitse grens op weg naar de concentratie- en vernietigingskampen in Duitsland en Polen.

Salo Muller is vasthoudend als het gaat om de nalatenschap van zijn in Auschwitz vermoorde ouders. Als klein jongetje zat hij ondergedoken op verschillende adressen en overleefde hij de naziterreur. Hij schreef hierover in zijn oorlogsherinneringen Tot vanavond en lief zijn hoor! Zijn ouders werden opgepakt en gedeporteerd en vonden de dood in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau. Meer dan honderdduizend andere Nederlands-Joodse slachtoffer overkwam eenzelfde lot in Auschwitz, Sobibor of een ander kamp. De kosten voor het treinkaartje van de Nederlandse Spoorwegen – ze kregen alleen een enkeltje – moesten ze zelf betalen of werden betaald uit geroofde Joodse tegoeden. Bloedgeld?

Toen de Franse spoorwegen overgingen tot het toekennen van een schadevergoeding, bond Salo Muller de strijd aan met de Nederlandse Spoorwegen. En hoewel hij aanvankelijk het gevecht alleen moest voeren, kreeg hij de NS toch op de knieën en bedong een individuele tegemoetkoming voor alle overlevende Joodse slachtoffers van de Nederlandse Holocaust.

Salo Muller (Amsterdam, 29 februari 1936) werd bekend als fysiotherapeut van Ajax ten tijde van de hoogtijdagen in de jaren zeventig. Over zijn belevenissen tijdens de gouden jaren van Ajax schreef hij in 2006 het boek Mijn Ajax (herdruk 2017: Mijn Ajaxjaren). Na Ajax richtte hij zich op het opbouwen van zijn fysiotherapie praktijk. In 2005 verscheen de eerste editie van Tot vanavond en lief zijn hoor! In 2013 debuteerde hij als romanschrijver met De foto, over Holocaust en wraak. In 2017 publiceerde hij de familiekroniek Nunes Vaz.

€ 19.50Boek bestellen

€ 7.95Boek bestellen

Lees de recensie in het Auschwitz Bulletin

Boekpresentatie – Femke Halsema bevordert Salo Muller tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau

Gratis side-boekje Rechtsherstel als moreel design

Rechtsherstel als moreel design is een gratis side-boekje bij het in september 2020 verschenen boek van Salo Muller, Het gevecht met de Nederlandse Spoorwegen. De eenzame strijd van een Holocaust- overlevende (Uitgeverij Verbum, Hilversum, 2020).

€ 0.00Boek bestellen