Categorie: Boek

De kern van de Holocaust

Belzec, Sobibor, Treblinka en Aktion Reinhardt

Stephan Lehnstaedt

Ruim dertig procent van de Nederlandse Holocaustslachtoffers (ca. 33.500) werd vergast in het vernietigingskamp Sobibor. Hierdoor is Sobibor een belangrijk onderdeel van de Nederlandse Holocaust.

Kamp Sobibor was een onderdeel van Aktion Reinhardt die op 15 maart 1942 van start is gegaan. Deze Aktion, genoemd naar de hoge SS’er Reinhardt Heydrich, behelsde de bouw en werking van drie kampen (Belzec, Sobibor en Treblinka) die alleen voor de vernietiging van Joden zijn ontworpen, in het bijzonder het vermoorden van de Poolse Joden. Maar er was ook capaciteit voor Joden uit andere landen.

Tot november 1943 zijn ongeveer twee miljoen mensen in de Aktion Reinhardt-kampen vergast en verbrand. Daarna werden de kampen snel afgebroken en werden zoveel mogelijk sporen gewist. Minder dan 150 Joden hebben de Holocaust en deze vernietigingskampen overleefd. Slechts twee Nederlandse vrouwen wisten Sobibor te ontvluchten, waarvan Selma Engel-Wijnberg de bekendste was.

De Aktion Reinhardt-kampen hebben nooit de belangstelling gehad die Auschwitz-Birkenau (de ‘hoofdstad van de Holocaust’) ten deel is gevallen. Stephan Lehnstaedt corrigeert dit onvolledige beeld met deze compacte doch indringende studie.

De kern van de Holocaust wordt uitgegeven in samenwerking met Stichting Auschwitz, gevestigd te Brussel.

Stephan Lehnstaedt (München, 1980) is professor Holocaust en Joodse studies aan het Touro College Berlin. Zijn belangrijkste aandachtsgebieden zijn de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust en de compensatie van dwangarbeid in de Poolse getto’s.

Bekijk hier het inkijkexemplaar

€ 22.50Boek bestellen

 

€ 7.95Boek bestellen

Het Niemann Album

foto’s van vernietigingskamp Sobibor

In samenwerking met Stichting Sobibor

Met de moed der wanhoop kwamen op 14 oktober 1943 Joodse gevangenen in opstand en doodden daarbij ook SS’er en plaatsvervangend kampcommandant Johann Niemann. Pas kort geleden kwamen meer dan 350 foto’s en aanvullende documenten uit zijn bezit boven water. De gedeeltelijk in twee albums verzamelde particuliere foto’s, oorspronkelijk bedoeld als visueel aandenken aan zijn carrière, werpen een nieuwe, indringende blik op de Holocaust in het door Duitsland bezette Polen en de ‘euthanasie’-moorden op lichamelijk en geestelijk gehandicapten in het Derde Rijk waarbij Niemann actief betrokken was.
De in dit boek gepubliceerde unieke fotoverzameling wordt in verschillende bijdragen in een verhelderend historisch kader geplaatst. Ze vormt een even beklemmende als waardevolle informatiebron over de onder de noemer Aktion Reinhardt aangeduide moord op circa 1,8 miljoen Joden in de dodenkampen Belzec, Sobibor en Treblinka, een minder bekend hoofdstuk in de vernietiging van de Europese Joden.

Het Niemann Album (Fotos aus Sobibor.Die Niemann-Sammlung zu Holocaust und Nationalsozialismus) is in het Duits uitgegeven door Bildungswerk Stanisław Hantz e.V. en onderzoeksinstituut Ludwigsburg van de Universiteit Stuttgart. De inhoudelijke bijdragen zijn afkomstig van Martin Cüppers, Annett Gerhardt, Karin Graf, Steffen Hänschen, Andreas Kahrs, Anne Lepper en Florian Ross.

Lees hier de bespreking op NOS.nl

Bekijk hier de NOS herdenking ‘Sobibor: het kamp dat niet bevrijd werd’

Lees de recensie in het Auschwitz Bulletin

Presentatie Fotos aus Sobibor – Dr. Steffen Hänschen

Bekijk hier het inkijkexemplaar

Correctie pagina 141

€ 29.50Boek bestellen

 

Gerelateerde titels

Diamantkinderen

Amsterdamse Diamantjoden en de Holocaust

Bettine Siertsema

Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontwikkelden de nazi’s plannen om een eigen diamantindustrie op te zetten. Met het oog op de benodigde expertise bleef een groep Joden die werkzaam was in die bedrijfstak met hun gezinnen lange tijd vrijgesteld van deportatie.
Toch werden in 1944 ook zij naar Bergen-Belsen gestuurd. Toen het Duitse plan op niets uitliep werden van de ene dag op de andere de mannen en vervolgens de vrouwen afgevoerd naar andere kampen, waar velen omkwamen. De kinderen bleven ontredderd en zonder bescherming achter. Zij zouden ten dode opgeschreven zijn in het door honger en tyfus geteisterde kamp, als een Pools-Joodse vrouw, ‘Schwester Luba’, zich niet over hen ontfermd had. Dankzij haar overleven de meeste van de bijna vijftig kinderen. Diamantkinderen vertelt hun opmerkelijke verhaal, zoveel mogelijk in hun eigen woorden. Daarbij is gebruik gemaakt van video-interviews uit de jaren negentig en van speciaal voor dit boek uitgevoerde interviews met nog in leven zijnde kinderen.

Bettine Siertsema (1955) werkt als universitair docent geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Zij publiceerde een studie naar de levensbeschouwelijke aspecten van Nederlandse concentratiekampdagboeken en -memoires, Uit de diepten (diss. 2007) en in 2018 Eerste Nederlandse getuigenissen van de Holocaust, 1945-1946 en een bundeling essays over Holocaustliteratuur, Verhalen van kwaad.

Download of bekijk het inkijkexemplaar

Download het persbericht

Lees de recensie in Het Parool

€ 24.50Boek bestellen

 

€ 9.95Boek bestellen

Het eBook is alleen verkrijgbaar in een EPUB3 formaat. Let er op dat deze op oudere ereaders mogelijk niet ondersteund wordt.

Boekhouders van de Holocaust

Nederlandse ambtenaren en collaboratie

Rob Bakker

De Holocaust kent volgens historicus Raul Hilberg daders, slachtoffers en omstanders. Maar twee groepen verdienen een aparte vermelding: de overheden en het bedrijfsleven die volgens Hilberg in Duitsland onder de daders vielen. In de bezette landen werden de overheden niet onder de daders geschaard, maar toch speelde de bureaucratie in ieder bezet land een belangrijke rol. Ook de overheid in Nederland waar dit boek over gaat. Van aanvang af waren de Nederlandse ambtenaren niet alleen gesprekspartner van de Duitsers, maar waren ook betrokken bij planning en uitvoering van de Jodenvervolging.

Vrijwel alle van de 200.000 ambtenaren vulden tijdens de bezetting een ariërverklaring in, mede in navolging van ’s lands hoogste rechtscollege de Hoge Raad. Ambtenaren van de bevolkingsregisters in 1050 gemeenten registreerden 160.000 burgers van Joodse afkomst. Zoals een Nederlandse topambtenaar schreef aan de Duitsers tijdens de bezetting: ‘Bevolkingsboekhouding is dienen.’

De Joodse burgers werden ontrecht door overheid en juristen, beroofd met medewerking van het bedrijfsleven, notarissen, makelaars en bemiddelaars. Nederlandse politieagenten haalden Joodse burgers uit hun huis. De Nederlandse Spoorwegen en gemeentelijke tramdiensten vervoerden de gedeporteerden. Nederlandse marechaussee en politie bewaakten de kampen. Van de 140.000 zogenoemde vol-Joden zou bijna 75% de oorlog niet overleven, het hoogste percentage in bezet West-Europa. Na de oorlog moesten de Joodse overlevenden zich uit een ‘juridisch getto’ vechten om hun afgenomen bezittingen terug te krijgen. Dat laatste lukte pas (deels) in het jaar 2000.

Een ongemakkelijke geschiedenis.

Rob Bakker (Bussum, 1949) is journalist, auteur en historicus. Hij studeerde Holocaust- en Genocidestudies (UvA). Op basis van zijn doctoraalscriptie uit 2011 deed hij aanvullend onderzoek en in combinatie met de laatste actuele Holocauststudies maakt hij van de voorheen ‘Joodse’ geschiedenis stap voor stap een uitgesproken Nederlandse geschiedenis.

€ 29.50Boek bestellen

 

€ 14.50Boek bestellen

Download het persbericht

Download of bekijk het inkijkexemplaar

Lees de recensie in de Gooi en Eemlander

Lees de recensie in het Nederlands Dagblad

Lees de recensie in de Telegraaf

Lees de recensie in het Binnenlands Bestuur

Bekijk hier het interview met Rob Bakker bij Paperback Radio

Gratis side-boekjes

Rob Bakker – Landoorlogreglement en Aanwijzingen

Waar ambtenaren zich aan moesten houden tijdens de Duitse bezetting…

Jacob L. Lentz – Ambtelijke herinneringen

Vanaf 1938 hoofd van de Rijksinspectie van
de Bevolkingsregisters, tijdens de Duitse bezetting van Nederland van 10 mei 1940-oktober 1944

Bekijk een interactief verhaal over Jacob L. Lentz

€ 0.00Boek bestellen

Het gevecht met de Nederlandse Spoorwegen

De eenzame strijd van een Holocaust-overlevende

Salo Muller

Het begon als een persoonlijke kruistocht en het werd een schadeclaim voor alle Nederlandse slachtoffers van de Holocaust die door de Nederlandse Spoorwegen zijn vervoerd naar Westerbork en vanuit Westerbork naar de Duitse grens op weg naar de concentratie- en vernietigingskampen in Duitsland en Polen.

Salo Muller is vasthoudend als het gaat om de nalatenschap van zijn in Auschwitz vermoorde ouders. Als klein jongetje zat hij ondergedoken op verschillende adressen en overleefde hij de naziterreur. Hij schreef hierover in zijn oorlogsherinneringen Tot vanavond en lief zijn hoor! Zijn ouders werden opgepakt en gedeporteerd en vonden de dood in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau. Meer dan honderdduizend andere Nederlands-Joodse slachtoffer overkwam eenzelfde lot in Auschwitz, Sobibor of een ander kamp. De kosten voor het treinkaartje van de Nederlandse Spoorwegen – ze kregen alleen een enkeltje – moesten ze zelf betalen of werden betaald uit geroofde Joodse tegoeden. Bloedgeld?

Toen de Franse spoorwegen overgingen tot het toekennen van een schadevergoeding, bond Salo Muller de strijd aan met de Nederlandse Spoorwegen. En hoewel hij aanvankelijk het gevecht alleen moest voeren, kreeg hij de NS toch op de knieën en bedong een individuele tegemoetkoming voor alle overlevende Joodse slachtoffers van de Nederlandse Holocaust.

Salo Muller (Amsterdam, 29 februari 1936) werd bekend als fysiotherapeut van Ajax ten tijde van de hoogtijdagen in de jaren zeventig. Over zijn belevenissen tijdens de gouden jaren van Ajax schreef hij in 2006 het boek Mijn Ajax (herdruk 2017: Mijn Ajaxjaren). Na Ajax richtte hij zich op het opbouwen van zijn fysiotherapie praktijk. In 2005 verscheen de eerste editie van Tot vanavond en lief zijn hoor! In 2013 debuteerde hij als romanschrijver met De foto, over Holocaust en wraak. In 2017 publiceerde hij de familiekroniek Nunes Vaz.

€ 19.50Boek bestellen

 

€ 7.95Boek bestellen

Lees de recensie in het Auschwitz Bulletin

Boekpresentatie – Femke Halsema bevordert Salo Muller tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau

 

Gratis side-boekje Rechtsherstel als moreel design

Rechtsherstel als moreel design is een gratis side-boekje bij het in september 2020 verschenen boek van Salo Muller, Het gevecht met de Nederlandse Spoorwegen. De eenzame strijd van een Holocaust- overlevende (Uitgeverij Verbum, Hilversum, 2020).

€ 0.00Boek bestellen

Treinen op dood spoor

Westerbork, Theresienstadt, Auschwitz, Meuselwitz

Fred Schwarz

‘Het laatste transport naar Auschwitz is vertrokken. Iemand in deze trein zal de honderdduizendste zijn, maar niemand zal hem feliciteren.’

Het is een van de talloze verwijzingen die Fred Schwarz doet in Treinen op dood spoor naar de transporten die vanuit kamp Westerbork vertrokken. Niet vreemd, want hij heeft ze allemaal gezien, bijna honderd deportatietreinen. Hij ervoer dagelijks dat het leven van de gevangen Joden in het kamp altijd draaide om de trein. De trein die familieleden, vrienden, buren en bekenden deed vertrekken.

Treinen op dood spoor is een schatkamer voor wie informatie wil over kamp Westerbork. Maar het is ook een liefdesgeschiedenis. En daarmee is het meer dan een verslag, dat alleen de persoonlijke geschiedenis behelst, maar in wezen een geschiedenis van het kamp in de periode juli 1940 tot september 1944.

Samen met de brieven van Etty Hillesum en het dagboek van Philip Mechanicus behoort Treinen op dood spoor van Fred Schwarz tot de meest waardevolle egodocumenten over Westerbork.

Fred Schwarz (Wenen 1923 – Badhoevedorp 2012) leerde in 1942 in Westerbork zijn latere vrouw kennen, Klaartje (Carry) van Leeven, waar hij na de oorlog twee kinderen mee kreeg, Rolf en Madelon. Hij werkte direct na de oorlog, net als in Westerbork als naaimachinemonteur. Zijn loopbaan eindigde bij een groot Amerikaans concern, als manager in Europa voor aluminiumlegeringen. Na zijn pensionering publiceerde hij in 1994 zijn herinneringen en gaf veel lezingen over zijn Holocaustervaringen.

Download of bekijk het inkijkexemplaar

€ 29.50Boek bestellen

 

€ 7.95Boek bestellen

Het eBook is alleen verkrijgbaar in een EPUB3 formaat. Let er op dat deze op oudere ereaders mogelijk niet ondersteund wordt.

Voor de nazi’s geen Jood

Hoe ruim 2500 Joden door ontduiking van rassenvoorschriften aan de deportaties zijn ontkomen

Petra van den Boomgaard

In januari 1941, ruim een half jaar na de Duitse invasie, moest iedereen met Joodse grootouders zich aanmelden bij het lokale bevolkingsregister. Omdat terecht gevreesd werd dat de aanmelding zou worden vergeleken met het bevolkingsregister leek knoeien niet raadzaam. Maar later diende ruim 3% van de Joodse bevolking bij de bezetter een herzieningsverzoekschrift in. Er bestond twijfel over de Joodse afkomst, zo stelden de verzoekers. Ruim 2500 Joden wisten vervolgens door deze ontduiking van rassenvoorschriften aan de deportaties te ontkomen. Samen met de ruim 1200 mensen die het niet hebben overleefd, kozen ze ervoor om het heft in eigen handen te nemen. Dit boek beschrijft hoe dit kon gebeuren.

Lees de recensie in het NRC

Lees de recensie in het Advocatenblad

Lees de recensie van het CBG

Beluister het radiofragment op NPO Radio 1

Petra van den Boomgaard in het NOS journaal

€ 29.50Boek bestellen

 

€ 14.50Boek bestellen

Het eBook is alleen verkrijgbaar in een EPUB3 formaat. Let er op dat deze op oudere ereaders mogelijk niet ondersteund wordt.

 

Europa tegen de Joden
1880-1945

Götz Aly

Eerste ‘Europese’ studie van het antisemitisme dat de weg bereidde voor de Holocaust.

De Holocaust is niet alleen uit de Duitse geschiedenis te verklaren. In zowel West- als Oost-Europa had Jodenhaat vanaf 1880 een grote vlucht genomen, aangewakkerd door nationalisme en sociale crises. Zonder ook maar iets af te doen aan de schuld van de Duitse daders, laat de Duitse historicus Götz Aly zien hoe rivaliteit en afgunst, discriminatie en pogroms op veel plekken in Europa hebben bijgedragen tot een klimaat waarin deportatie en moord mogelijk werden. Voor de eerste keer wordt hier het moderne antisemitisme als grensoverschrijdend fenomeen beschreven aan de hand van een Pan-Europese blik op de historische tendensen die uitmondden in de omvangrijke Jodenmoord in de Tweede Wereldoorlog.

Götz Aly kreeg de Geschwister-Scholl-Preis 2018 toegekend. Het juryrapport: In zijn nieuwste boek Europa tegen de Joden. 1880-1945 maakt hij zogezegd de balans op – aan de hand van een, uitvoerig gedocumenteerde en onderbouwde, markante these over de voorwaarden die de Holocaust mogelijk maakten. Hij hanteert daarbij een Europabrede invalshoek. Het antisemitisme kwam niet slechts uit de koker van een minderheid van door irrationele haat gedreven fanatici. Voor de verdringing van de Joden uit het maatschappelijk leven waren rationele redenen – rationeel in de zin van: verklaarbaar vanuit de materiële belangen van wie van de uitschakeling van hun concurrentie profiteerden.

Hoe kon het gebeuren dat het antisemitisme vanaf het einde van de negentiende eeuw in heel Europa toenam? Het was, zoals Götz Aly beschrijft, een tijd waarin er in de samenleving nieuwe scholings- en ontplooiingsmogelijkheden ontstonden die met name door jonge Joodse minderheden werden aangegrepen. Tegelijkertijd streefden de jonge nationale staten, in het bijzonder in het oosten van Europa, naar etnische homogeniteit. Beide factoren leidden vanaf 1880 tot toenemende discriminatie, vervolging en geweld tegen de Joden, van Griekenland tot Hongarije, en van Litouwen tot Polen. Toen de Duitse bezetters in de Tweede Wereldoorlog met het uitroeien van de Joden begonnen, waren zij weliswaar eerstverantwoordelijk, maar kregen ze daarbij vaak de helpende hand van de lokale bevolking. De wens om nationale staten te vestigen en sociaal-politieke vooruitgang te boeken voor de meerderheidsbevolkingsgroep, en de eigen identiteit etnisch te definiëren – al deze factoren onderwerpt Götz Aly aan een scherpzinnige analyse die laat zien hoe ze de Shoah mogelijk maakten.

Götz Aly is historicus en journalist. Hij werkte voor de ‘taz’ en Berliner Zeitung en als gasthoogleraar. Zijn boeken zijn in verschillende talen verschenen. In 2002 kreeg hij de Heinrich-Mann-Preis, in 2003 de Marion-Samuel-Preis, in 2007 ontving hij de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland en in 2012 werd hem de Ludwig-Börne-Preis toegekend. In 2018 viel hem de Estrongo Nachama Preis für Zivilcourage und Toleranz ten deel. Hij schreef verschillende invloedrijke boeken, zoals Warum die Deutschen? Warum die Juden? (2011), Die Belasteten. Euthanasie 1939-1945 (2013), Volk ohne Mitte (2015) en Endlösung. Völkerverschiebung und der Mord an den europäischen Juden (1995, herziene editie 2017).

Download of bekijk het inkijkexemplaar

€ 29.50Boek bestellen

€ 14.50Boek bestellen

Het eBook is alleen verkrijgbaar in een EPUB3 formaat. Let er op dat deze op oudere ereaders mogelijk niet ondersteund wordt.

 

‘Zeer geachte heer Gemlich’

Magna Charta van de Holocaust?

Inleiding | Gerton van Boom

Vertaling | Rob Pijpers

De brief aan Gemlich is de eerste schriftelijke uiting van de antisemitische waanwereld van de toekomstige dictator.

€ 0.00Boek bestellen

Zijn leven, zijn redevoeringen

Inleiding | Thomas Weber

Vertaling | Rob Pijpers

In 1923 werd het Adolf Hitler duidelijk dat hij politiek meer ‘zichtbaar’ moest worden. Buiten eigen besloten kring wist men niet wie Adolf Hitler werkelijk was, wat zijn denkbeelden waren en hoe hij eruit zag. Hij besloot toen een autobiografische schets te maken vergezeld van enkele redevoeringen. In deze schets presenteert hij zich als de architect van de kathedraal Duitsland en als de redder van Duitsland met een vergelijkbare status als Jezus. Het boek wordt de ‘nieuwe bijbel van vandaag’ genoemd. Dat kon hij natuurlijk niet allemaal schaamteloos zelf schrijven. Hij
is, geholpen door generaal Ludendorf, in contact gekomen met zijn dekmantel, de antisemitische conservatief Adolf-Viktor von Koerber. De eerste autobiografie van Adolf Hitler werd zodoende gepubliceerd als biografie van de hand van Von Koerber.
De ontmaskering van Adolf Hitler als feitelijke auteur van de heimelijke autobiografie werpt een nieuw licht op de opkomende politicus Hitler. Professor Thomas Weber, de ontdekker van deze eerste autobiografie van Hitler, legt in zijn inleiding uit hoe hij zijn bewijsmateriaal heeft verzameld en wat de betekenis is van deze prelude van Mein Kampf.

Thomas Weber is hoogleraar Geschiedenis en Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Aberdeen. Hij schreef meerdere boeken over Adolf Hitler, zoals Adolf Hitler en de Eerste Wereldoorlog (2010), Hitlers metamorfose (2016, vertaling van Wie Adolf Hitler zum Nazi wurde) en Becoming Hitler. The Making of a Nazi (2017).

€ 19.95Boek bestellen

€ 9.95Boek bestellen

Download of bekijk het inkijkexemplaar

Lees de blog van de uitgever

Lees het artikel op NOS.nl of beluister het radiofragment NPO 1 NOS Journaal

Lees de reactie van Thomas Weber op berichten uit de media